Meer over de wijzigingen en impact op jouw organisatie

ISO 14001:2026 op komst – wat verandert er?

De herziening van ISO 14001, dé internationale norm voor milieumanagement, is in volle gang. Naar verwachting wordt begin 2026 de huidige versie (ISO 14001:2015) vervangen door ISO 14001:2026. Hoewel het geen radicale koerswijziging is, introduceert de nieuwe versie wel belangrijke accenten en verduidelijkingen. Denk aan klimaatbestendigheid, biodiversiteit en een versterkte focus op milieuprestaties.

Voor organisaties betekent dit: niet afwachten, maar vooruitkijken. In dit blog lees je meer over de belangrijkste wijzigingen, de verwachte overgangstermijn en de praktische impact voor jouw organisatie.

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen?

De structuur van de norm blijft gelijk (Harmonized Structure) en er worden geen geheel nieuwe eisen toegevoegd. Wel zijn er nieuwe termen, aangepaste clausules en meer nadruk op thema’s als klimaatverandering en continue verbetering. Deze herziening moet bijdragen aan meer duidelijkheid, traceerbaarheid en verantwoording.

We lichten de veranderingen toe aan de hand van vijf hoofdclusters. Per punt zie je ook in welk hoofdstuk van de norm de wijziging is doorgevoerd.

1. Verduidelijking en terminologie
Deze wijzigingen zorgen voor meer eenduidigheid en betere toepasbaarheid.

“Deze internationale norm” wordt overal vervangen door “dit document”.
De term “risico” als op zichzelf staand begrip is verwijderd en vervangen door “risico’s en kansen”.
“Vervullen” wordt vervangen door “voldoen aan nalevingsverplichtingen” (hoofdstuk 5).
“Beschikbaar te stellen” wordt aangescherpt naar “beschikbaar zijn als gedocumenteerde informatie” (hoofdstuk 7).
“Uitbestede processen” worden nu “extern geleverde processen, producten of diensten” genoemd (hoofdstuk 8).

2. Focus op milieuprestaties
De herziening speelt in op de toenemende urgentie rond klimaat en duurzaamheid.

Milieuomstandigheden, zoals klimaatverandering, vervuiling en biodiversiteit moeten expliciet worden meegenomen in de contextanalyse als extern issue (hoofdstuk 4).
De behoeften en verwachtingen van stakeholders kunnen nog meer betrekking hebben op milieuomstandigheden (hoofdstuk 4).
De scope van het milieumanagementsysteem moet een duidelijke levenscyclusbenadering bevatten (hoofdstuk 4).
Meer nadruk op het behoud van natuurlijke hulpbronnen en de bescherming van ecosystemen (hoofdstuk 5).

3. Nieuwe of aangepaste clausules
Geen compleet nieuwe eisen, maar wel enkele inhoudelijke aanpassingen.

Nieuwe clausule 6.3: het opzetten van een verplichte, gestructureerde aanpak voor verandermanagement binnen het milieumanagementsysteem (hoofdstuk 6).
Clausule 6.1.1. wordt vereenvoudigd en opgesplitst in “6.1.4 Risico’s en kansen identificeren” en “6.1.5. Acties dienovereenkomstig plannen” (hoofdstuk 6).
Clausule 6.1.2. vereist dat noodsituaties expliciet worden onderscheiden van abnormale prestaties (hoofdstuk 6).
De clausule over de management review wordt herzien in drie subclausules: input, proces en resultaten (hoofdstuk 9).
Clausule 10.1 vervalt en wordt geïntegreerd in 10.2 en 10.3 (hoofdstuk 10).

4. Verantwoordelijkheden breed gedragen
De verantwoordelijkheden worden aangescherpt.

Het topmanagement moet een actievere rol innemen bij het verankeren van duurzaamheid in het milieumanagementsysteem. Zij moeten actief vormgeven aan de milieu cultuur en niet enkel toezien op naleving (hoofdstuk 5).
Communicatieprocessen moet medewerkers daadwerkelijk in staat stellen bij te dragen aan continue verbetering van milieumanagement (hoofdstuk 7).
Operationele controle moet ook betrekking hebben op externe partijen, zoals leveranciers en partners (hoofdstuk 8).

5. Verankering van continue verbetering
De volgende wijzigingen versterken het systeem als geheel en dragen bij aan continue verbetering.

Belangrijke documenten moeten “beschikbaar zijn als gedocumenteerde informatie” (hoofdstuk 4).
Paraatheid voor noodsituaties moet afgestemd zijn op de risicoplanning (hoofdstuk 8).
Milieuprestaties en de effectiviteit van het milieumanagementsysteem moeten verplicht geëvalueerd worden (hoofdstuk 9).
Tijdens interne audits moeten naast reikwijdte en criteria ook doelstellingen worden vastgelegd (hoofdstuk 9).
Er is meer nadruk op een gestructureerde aanpak van non-conformiteit en corrigerende maatregelen (hoofdstuk 10).
Er wordt een duidelijk verband vereist tussen bevindingen uit evaluaties en verbeteracties (hoofdstuk 10).

Wat is de status en overgangstermijn?

De herziening van ISO 14001 zit momenteel in de afrondende fase. In juni 2025 is de Draft International Standard (DIS) gepubliceerd. De verwachting is dat het Final Draft International Standard (FDIS) in oktober 2025 beschikbaar komt. De definitieve versie van ISO 14001:2026 wordt vervolgens begin 2026 officieel gepubliceerd.

Na publicatie gaat meestal een overgangstermijn van drie jaar in. Organisaties hebben dus tot begin 2029 de tijd om hun milieumanagementsysteem aan te passen aan de herziene norm en de overstap te maken van ISO 14001:2015 naar ISO 14001:2026.

Let wel: hoewel de overgangsperiode drie jaar duurt, adviseren wij om tijdig te beginnen met de voorbereidingen. Niet alleen om de transitie soepel te laten verlopen, maar ook omdat certificerende instellingen (CI’s) vaak ruim voor het einde van de overgangstermijn stoppen met het uitvoeren van audits op de oude norm. Tel daar de doorlooptijd van interne wijzigingen én de drukke planningen van CI’s bij op, en je begrijpt waarom vroeg starten verstandig is.

Wat moet jouw organisatie doen?

Een goede voorbereiding begint met inzicht in de impact op je organisatie. De herziene norm vraagt geen compleet nieuw milieumanagementsysteem, maar wel een kritische blik op de bestaande opzet.

Onderstaande tabel laat per thema zien waar je op moet letten én wat je concreet kunt doen.

Hoe start je?

De acties hierboven geven richting, maar waar begin je in de praktijk? Met deze vijf stappen breng je de transitie op gang.

Voer een gap analyse uit op basis van de huidige DIS-versie. Dit geeft concreet inzicht in waar je op dit moment staat.

Betrek het topmanagement actief bij de transitie. Leiderschap is essentieel voor een succesvolle overgang.

Update de documentatie van het milieumanagementsysteem, inclusief de juiste terminologie, clausuleverwijzingen en procesaanpassingen.

Informeer en train medewerkers op relevante wijzigingen en hun verantwoordelijkheden.

Plan tijdig de transitieaudit om daadwerkelijk de overstap te maken.

Wat zien wij in de praktijk bij eerdere transities?

Bij eerdere normwijzigingen zien we dat organisaties die tijdig starten met de transitie aanzienlijk beter voorbereid zijn. Zij:

Ervaren minder stress richting de transitieaudit;
Hebben de ruimte om wijzigingen écht te integreren in hun processen;
Benutten de herziening als kans om hun milieumanagementsysteem te versterken, in plaats van het als administratieve verplichting te beschouwen.

Organisaties die daarentegen laat beginnen, moeten vaak schakelen onder tijdsdruk. In sommige gevallen leidt dit tot uitgestelde implementatie of zelfs tijdelijke onderbreking van het certificaat, vaak doordat certificerende instellingen volgeboekt zijn.

Uiteindelijk is een normherziening geen doel op zich, maar een kans om het milieumanagementsysteem beter aan te laten sluiten op de actualiteit: klimaatverandering, biodiversiteit, circulaire economie en aangescherpte wet- en regelgeving op het gebied van duurzaamheid.

Hulp nodig bij de overgang naar ISO 14001:2026?

Door tijdig te starten met de transitie ben je niet alleen compliant, maar werk je ook aan een positieve klimaatimpact, versterk je je positie als duurzame partner én vergroot je het vertrouwen van stakeholders.

Wil je sparren over de impact van ISO 14001:2026 op jouw organisatie of een praktische gap analyse laten uitvoeren? Wij staan klaar om jouw organisatie te begeleiden bij deze transitie.

Reduce Risk, Create Value!

Contact

Bron: SGS, LLRQ