Waarom nu al starten met VMSE?
VSME: vrijwillige duurzaamheidsrapportage voor mkb
Krijg jij ook steeds meer vragen van stakeholders over duurzaamheid of ESG? Grote ondernemingen die onder de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) vallen, zijn verplicht te rapporteren over hun invloed op mens en milieu. Daarvoor hebben zij gegevens nodig van hun leveranciers. En dus ook van jouw organisatie. Zelfs als je zelf (nog) niet rapportage plichtig bent, wordt er iets van je verwacht.
Om mkb-bedrijven hierbij te ondersteunen is de VSME (Voluntary Sustainability Reporting Standard for SMEs) ontwikkeld. Een praktisch raamwerk waarmee je jouw duurzaamheidsinspanningen inzichtelijk maakt en je je voorbereidt op toekomstige verwachtingen en eisen.
In dit blog vertelt QHSE Consultant Aïda wat de VSME inhoudt en waarom het slim is om nu al aan de slag te gaan met duurzaamheid.
Wat is de VSME?
De VSME is een Europese standaard die speciaal is ontwikkeld voor mkb-bedrijven. Het doel is eenvoudig: ondernemers helpen om duurzaamheidsinformatie gestructureerd en laagdrempelig in kaart te brengen. Het geeft een helder inzicht in jouw prestaties op het gebied van milieu, sociaal beleid en goed bestuurd (ESG). Zo weet je welke thema’s het meest relevant zijn, waar je staat en waar je het verschil kan maken.
Waar grotere ondernemingen onder de CSRD vallen, biedt de VSME een vrijwillige en vereenvoudigde rapportagestandaard. Niet verplicht, wel enorm waardevol. Denk aan vragen van klanten, ketenpartners of financiers, of simpelweg de wens om zelf meer grip te krijgen op je duurzaamheidsimpact.
Sinds 30 juli 2025 wordt de VSME bovendien officieel aanbevolen door de Europese Commissie als dé manier voor het mkb om duurzaamheidsrapportages uit te voeren zonder onnodige administratieve lasten.
Voor wie is de VSME?
De VSME is bedoeld voor mkb-bedrijven. Mkb staat voor midden- en kleinbedrijf. Een bedrijf is mkb als het voldoet aan onderstaande criteria:
- Maximaal 250 fte in dienst (meerdere medewerkers kunnen 1 fte vervullen);
- Netto omzet van maximaal €50 miljoen en/of een balanstotaal van maximaal €43 miljoen.
Hoe is de VSME-rapportage opgebouwd?
De VSME-rapportage kent twee modules, welke samen een behapbaar aantal beschrijvende en kwantitatieve datapunten bevatten waarover je als mkb-bedrijf kan rapporteren:
- Basismodule: kerngegevens over milieu, sociale aspecten en governance (ESG). Compact en geschikt voor kleinere bedrijven of organisaties die voor het eerst rapporteren.
- Comprehensive module: uitgebreider en meer details, bijvoorbeeld over ketenimpact en aanvullende eisen van klanten of sectorstandaarden. Dit past beter bij bedrijven die meer ervaring met duurzaamheid hebben.
De onderwerpen die in de basismodule aanbod komen zijn:
- Algemeen: basis voor voorbereiding & praktijk, beleid en toekomstige initiatieven voor een duurzamere economie.
- Milieu: energieverbruik en carbon footprint, vervuiling van lucht, water en bodem, biodiversiteit, water & grondstoffengebruik, circulaire economie en afvalbeheer.
- Sociaal: gericht op de werknemers – algemene kenmerken, gezondheid en veiligheid & beloning, collectieve onderhandelingen en opleiding.
- Governance: veroordelingen en boetes voor corruptie en omkoping.
Optionele onderwerpen voor de comprehensie module zijn bijvoorbeeld klimaatrisico’s (milieu), mensenrechtenbeleid en -procedures (sociaal) en verhouding van genderdiversiteit binnen het bestuur (governance).
Met deze structuur kun je als mkb eenvoudig laten zien hoe je scoort op de belangrijkste duurzaamheidsaspecten, zonder dat je een compleet ESG-rapport hoeft te produceren.
Niet verplicht, maar wel heel waardevol. Waarom?
Waarom zou je starten met VSME als het (nog) niet verplicht is? Simpel: de voordelen zijn groot.
- Voorbereid op de toekomst: vroeg of laat volgen meer bedrijven onder de CSRD of vergelijkbare regelgeving. Met VSME loop je voorop.
- Inspelen op ketenvragen: grote bedrijven vragen steeds vaker duurzaamheidsinformatie van leveranciers omdat zij een ketenverantwoordelijkheid hebben. Het VSME-rapport is een krachtig communicatiemiddel om direct antwoord te geven op deze vragen.
- Sterkere marktpositie: transparantie over duurzaamheidsdata helpt bij aanbestedingen, samenwerkingen en contractonderhandelingen. Je profileert je als duurzame partner en maakt de keuze voor jouw bedrijf aantrekkelijker voor investeerders die waarde hechten aan duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen.
- Grip op je duurzaamheidsimpact: je krijgt zicht op verbeterpunten, risico’s én kansen voor verduurzaming.
- Kostenbesparing en efficiëntie: inzicht in ESG-prestaties helpt inefficiënties opsporen en milieuvriendelijke praktijken invoeren, wat leidt tot kostenbesparingen.
- Lagere administratieve lasten: de gestandaardiseerde structuur voorkomt dat je voor iedere stakeholder aparte rapportages moet maken.
Kortom: VSME helpt je niet alleen te voldoen aan de verwachtingen van anderen, maar versterkt ook je eigen bedrijfsvoering en reputatie.
Duurzaamheid raakt de hele organisatie
Als we het hebben over duurzaamheid, denken veel mensen meteen aan energiebesparing, CO₂-reductie of afvalscheiding. Belangrijk, maar duurzaamheid gaat veel verder. In Europees verband wordt vaak de term ESG gebruikt: Environmental, Social en Governance. Dit gaat niet alleen over milieu, maar ook over maatschappelijke verantwoordelijkheid en goed bestuur. Denk aan thema’s zoals arbeidsomstandigheden, diversiteit en inclusie, eerlijke beloning, corruptie, ketentransparantie, integriteit, mensenrechten en verantwoord gebruik van technologie.
Dat brede perspectief betekent dat duurzaamheid niet de verantwoordelijkheid is van één afdeling, maar de hele organisatie raakt. Van inkoop en logistiek tot HR, finance en IT. Iedere afdeling maakt keuzes die impact hebben op mens, milieu en maatschappij.
Ook op het gebied van privacy en informatiebeveiliging komt dit steeds duidelijker naar voren. Organisaties worden vaker gevraagd om aantoonbaar verantwoord IT-gebruik en het respecteren van fundamentele rechten, zoals privacy. Steeds vaker worden vragen gesteld als:
- Hoeveel energie en CO₂ stoot het datacenter van jouw organisatie uit?
- Wat gebeurt er met oude laptops en servers als ze worden afgeschreven?
- Kies je voor energiezuinige hardware?
- Hoe borg je mensenrechten en privacy in je bedrijfsvoering?
- Is software zo gecodeerd dat deze weinig rekencapaciteit vraagt en dus minder energie verbruikt?
- Draag je bij aan duurzaamheid door data niet langer dan nodig te bewaren?
Sinds februari 2024 is klimaatverandering bovendien een verplicht aandachtspunt geworden in maar liefst 31 ISO-normen. Ook in normen die niet primair over klimaat gaan, zoals ISO 27001 voor informatiebeveiliging, is klimaatverandering nu een vast onderdeel van de contextanalyse. Dit betekent dat ISO-gecertificeerde organisaties moeten overwegen hoe klimaatverandering hun strategische context en verwachtingen van stakeholders beïnvloedt.
Kortom: duurzaamheid is niet alleen een thema voor de duurzaamheidsmanager of de facilitaire dienst. Het raakt de héle organisatie, van de serverruimte tot de directiekamer.
Hoe zet je de eerste stappen?
Wil je starten met VSME? Goede keuze! Met deze vijf stappen maak je vandaag al de eerste stappen:
De eerste stap is om in kaart te brengen wat je al hebt. Vaak is er al meer ingeregeld dan je denkt. Kijk bijvoorbeeld naar:
- Energieverbruik: controleer je laatste energierekening en noteer het gas- en elektriciteitsverbruik. Dit is meestal de grootste impactfactor.
- Mobiliteit: vraag bij HR de registratie van zakelijke kilometers en woon-werkverkeer op. Let op! Vanaf 1 juli 2024 is het volgens de Wet rapportageverplichting werkgebonden personenmobiliteit (WPM) voor organisaties met 100 of meer werknemers verplicht om dit te rapporteren.
- Hardware: maak een overzicht van alle laptops, servers en telefoons. Noteer ook wat er gebeurt met apparaten die worden vervangen. Zo krijg je snel inzicht in materiaal- en afvalstromen.
- Afvalscheiding: leg vast wat er binnen de organisatie al gebeurt op dit gebied.
- Medewerkerstevredenheid: kijk of er al gegevens zijn uit medewerkerstevredenheidsonderzoeken, verzuimcijfers of diversiteitscijfers. Dit geeft inzicht in sociale thema’s binnen de organisatie.
- Beleid en structuur: inventariseer welke beleidsdocumenten, gedragscodes of compliance-regelingen al bestaan. Vaak is er meer governance vastgelegd dan je op het eerste gezicht denkt.
Ga het gesprek aan met je medewerkers en/of collega’s: wat doen zij al, wat missen ze en welke ideeën hebben ze voor duurzaamheid? Vaak komen er verrassend eenvoudige verbeteringen naar boven. Zo maak je duurzaamheid direct een thema van de hele organisatie.
Breng in kaart welke behoeften en verwachtingen stakeholders hebben op het gebied van duurzaamheid en ESG. Ben je ISO-gecertificeerd? Gebruik dan je bestaande context- en risicoanalyse als basis en vul aan met thema’s als klimaatverandering.
Richt je op een onderwerp dat bij jouw organisatie past, zoals energiebesparing, afvalreductie of een sociaal thema (bijvoorbeeld diversiteit of arbeidsomstandigheden). De lijst met thema’s uit de VSME-basismodule biedt inspiratie.
Leg op één A4 vast: het gekozen thema, de huidige stand van zaken en één concrete verbeteractie voor het komende jaar. Geen dik rapport, maar een eerste stap richting gestructureerde VSME-rapportage.
Hulp nodig?
De VSME helpt mkb-bedrijven om hun duurzaamheidsinformatie gestructureerd en toekomstbestendig in kaart te brengen. Zo voldoe je aan de verwachtingen van ketenpartners, bereid je je voor op toekomstige wetgeving én krijg je grip op je eigen impact.
Wil je weten wat e VSME-rapportage voor jouw organisatie betekent? Of heb je hulp nodig bij de eerste stappen naar duurzaamheid? Wij ondersteunen je graag met een resultaatgerichte en werkbare aanpak. Neem vrijblijvend contact met ons op. Onze duurzaamheidsexperts helpen je graag verder!
Reduce Risk, Create Value!