De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) brengt een heleboel teweeg. Organisaties moeten aan de AVG voldoen, betrokkenen (lees: personen over wie gegevens worden verwerkt) hebben allerlei rechten met betrekking tot hun persoonsgegevens en er wordt gestrooid met boetes en berichten over datalekken.
De consultants van Cuccibu leren én verspreiden in de dagelijkse privacy-praktijk allerlei interessante feiten, maar horen ook veel ‘AVG-fabeltjes’ aan. In deze blogreeks behandelen wij tweewekelijks een interessante of veelgehoorde misvatting over de AVG. Wij besteden ook aandacht aan de ‘feiten achter het fabeltje’.
Vol trots keek ik naar mijn vriendin die na bloed, zweet en de nodige (corona)tranen eindelijk haar diploma in levenden lijve in ontvangst mocht nemen. Ik greep naar mijn smartphone om dit moment te vereeuwigen maar stuitte op een bord met de tekst: “GEEN FOTO’S MAKEN IVM AVG, BVD.” Vol verbazing keek ik om mij heen of ik de enige was die dit vreemd vond, waarna ik natúúrlijk gewoon een foto van mijn vriendin maakte. Zij heeft dat immers aan mij gevraagd ;). Niet omdat regels er zijn om verbroken te worden, maar omdat de AVG helemaal geen verbod op het maken van foto’s bevat.
Dit is misschien wel een van de meest voorkomende AVG-fabels. Niet voor niets dat hier vaker nieuwsberichten over zijn verschenen. Voor de oplettende lezers: iets met ludieke rode stippen voor op de voorhoofden van bezoekers van een evenement die niet op de foto wilden.
Huishoudelijke/persoonlijke uitzondering
Een foto is een persoonsgegeven, wanneer je daar (zonder al te veel moeite voor te hoeven doen) een persoon in kunt herkennen. Is de AVG dan automatisch van toepassing, omdat het om een persoonsgegeven gaat? Niet altijd. Enerzijds geldt de ‘huishoudelijke of persoonlijke uitzondering’ voor het verwerken van persoonsgegevens. Als iemand een foto of filmpje maakt voor zichzelf, mag hij dit ‘gewoon’ doen: dat is een persoonlijke activiteit. Net zoals dat je een eigen adresboekje mag bijhouden en iedereen via de mail kunt uitnodigen voor je verjaardag, zonder daarbij rekening te hoeven houden met de AVG (huishoudelijke activiteit). Anderzijds hebben we te maken met het portretrecht wat betekent dat zolang je toestemming hebt van de geportretteerde, mijn vriendin dus, je foto’s mag maken én publiceren. Komen er toevallig ook anderen in beeld? Dan is er in principe niks aan de hand, zolang deze personen niet nadelig in beeld komen.
Journalistieke uitzondering
Naast de huishoudelijke/persoonlijke uitzondering, bestaat ook de journalistieke uitzondering. Deze uitzondering kan van toepassing zijn wanneer foto’s worden gepubliceerd en is er om balans te creëren tussen de vrijheid van meningsuiting (en bij foto’s ook nog het auteursrecht) en de bescherming van privacy. De naam doet anders vermoeden, maar deze uitzondering geldt niet alleen maar voor journalisten. Alle activiteiten die de bekendmaking aan het publiek van informatie, meningen of ideeën tot doel hebben, ongeacht het overdrachtsmedium, kúnnen onder de journalistieke uitzondering vallen. Dat hangt af van diverse factoren, waaronder de inhoud, vorm en gevolgen van de publicatie. In een latere blog volgt meer over de journalistieke uitzondering, waar we ook wat meer info geven over de Auteurswet.
Conclusie
Geldt er een uitzondering voor de foto die ik maakte, of overtrad ik de AVG? Het is van belang om stil te staan bij wie de foto neemt, waar de foto voor wordt gebruikt en natuurlijk wat er op de foto staat. Ik maakte een foto voor op mijn ‘insta-story’ (mijn profiel is privé en dus alleen zichtbaar voor een select groepje familie en vrienden), om deze door te sturen naar mijn vriendin en waarschijnlijk zal haar oma de foto inlijsten en ophangen aan haar fotomuur, dit alles met het goedvinden van mijn vriendin. Stel je nu voor dat ik een ‘influencer’ was en de foto (inclusief anderen op de achtergrond) deel op mijn openbare platform met een flinke groep volgers, of de foto in een magazine zou (laten) publiceren om de mooie outfit te promoten? Dan wordt het een ander verhaal. Dan heb ik een grondslag (juist, die ‘juridische reden’) nodig om de foto ook voor die doeleinden te gebruiken. Van mijn vriendin, maar zeker ook van de andere mensen die in beeld komen. Met name voor die laatste groep is dat nogal een gedoe natuurlijk.
Uit angst om iets verkeerd te doen, zullen veel organisaties daarom zaken liever vermijden of verbieden, ondanks dat dit vaak helemaal niet nodig is. Wat is er nu leuker dan momenten vereeuwigen? Het opleidingsinstituut had dus beter een statement kunnen plaatsen over het publiceren van de foto’s: maak foto’s, maar houd je aan de regels bij het publiceren daarvan, vooral wanneer er ook voorbijgangers op de foto staan. Zorg er natuurlijk altijd voor dat niemand er onvoordelig op staat. Niet iedereen wil ten slotte met zijn snufferd op het wereldwijde web komen te staan, en al helemaal niet wanneer je toevallig nét in je neus stond te peuteren…
Heb je vragen naar aanleiding van dit artikel, of advies nodig over fotografie in relatie tot de AVG of het portretrecht? De consultants van Cuccibu staan graag voor jou(w organisatie) klaar!
De auteur Linde Mensink is Privacy & Legal consulent bij Cuccibu. Informatie is van onschatbare waarde. Voor organisaties, consumenten, werknemers, voor iedereen. Veiligheid van informatie is geen vanzelfsprekendheid en op allerlei vlakken liggen bedreigingen op de loer. Cuccibu helpt organisaties die bedreigingen, die risico’s, op een verantwoorde manier te behandelen (Reduce Risk) zonder het doel van de organisatie uit het oog te verliezen (Create Value). Onze missie: Reduce Risk, Create Value!
Heb je vragen over dit onderwerp of wil je verder praten? Of twijfel je erover of veilige authenticatie van medewerkers of collega’s op dit moment wel goed is geregeld? Neem dan gerust contact met mij op of met een van onze betrouwbare professionals via: info@cuccibu.nl of +31 (0) 85 3030 2984.